Seminer çalışmamda önemli bir çevre problemi olan küresel ısınma ve küresel ısınmaya neden olan sera etkisi konularını inceledim. Sera gazlarının küresel ısınmaya nasıl etki ettiği, küresel ısınmanın dünyayı nasıl etkileyeceği sorularına cevaplar aradım. Konu ile ilgili alınan önlemler ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasında teknolojinin rolü üzerinde durdum.

ÇINAR SOĞUTMA / HASTANE HİJYENİ

Hastanelerde hijyenik ortam deyince; erişkin, çocuk, yenidoğan yoğun bakım üniteleri ve karantina odalarının, hastane personeli tarafından hijyenik hale getirilmesi; ayağa galoş takılması, nefes alırken maske takılması ellerin yıkanması, özel giysi giyilmesi, kullanılan aletlerin ve mekanın dezenfeksiyonu ve ste-rilizasyonu olarak anlaşılmaktadır.

Hijyenik Klima Santrali

Hijyenik Klima Santrali Fanlar

Hijyenik klima santrallerimiz özellikle ameliyathaneler, yoğun bakım odaları, elektronik ve optik sanayi gibi yüksek iç hava kalitesi (IAQ) ve partiküllerden arındırılmış ortam ihtiyacında olan, class 1 ile class 100.000 için US Federal Standart 209E, class 0 ile class 7 için EN 150 14644-I ve M1.5 ile M6.5 için Alman VDI 2803-V esaslarına göre sınıflandırılmış olan mekanların ihtiyaçları dikkate alınara tasarlanmışlardır.

Hijyenik klima santrallerimiz DIN 1946-4 ve EN 13053' e uygundur. Santral içleri toz birikimine neden olabilecek çıkıntılardan arındırılıp düz satıhlar meydana getirilmiştir. Ek yerleri antibakteriyel silikon contolarla doldurulmuş ve toz birikmesine engel olunmuştur. Yıkanabilir bir iç yüzeye sahip olan santrallerimiz son derece hijyenik bir yapıya sahiptirler.

Hijyenik klima santrallarimizin hava debileri istenilen değerlere göre değişken olarak imal edilmektedir.

Hijyenik klima santrallerimizde filtrelerin yerleştirilişi, klasik klima santrallerine göre farklılık göstermektedir. Klasik klima santrallerinde tek veya çift kademe olan filtreler genelde vantilatörün emiş tarafına tüm elemanlardan önce yerleştirilir. Hijyenik klima santrallerimizde ise DIN 1946-4' e göre kaba filtre olarak sınıflandırabileceğimiz G3 ve G4 sınıfı filtreler vantilatörün emiş tarafına ve hemen hava girişinden sonra yerleştirilmektedir. F7 ve F9 sınıfı hassas torba filtreler ve kompakt filtreler ise vantilatörün basma tarafına, deflektörlü bir hücreden sonra yerleştirilmektedir.

H13 ve H14 sınıfı hepa filtreler, temiz oda teknolojisinde hizmet verdiği mekanın içine, üfleme terminal elemanından hemen önce yerleştirilirler. Klima santrali içerisine yerleştirilmezler.

Hijyenik klima santrallerimizde, kolay temizlenebilirliği ve yüzeylerde toz birikimini engellemesi nedeniyle plug fanlar tercih edilmektedir. Ancak istenilen kapasiteye ve talebe göre öne veya geriye eğik kanatlı, çift emişli radyal fanlar da ek filtreleme ile birlikte kullanılmaktadır.

Hijyenik klima santrallerimiz DIN EN 1886 esaslarını karşılamaktadır.

Hijyenik Klima Santrali Kabin

Hijyenik klima santrallerimizin kabin konstrüksiyonunda özel çekilmiş alüminyum profiller ve çift cidarlı poliüretan dolgulu ( veya camyünü izolasyonlu ), 45 - 60 mm kalınlıkta paneller kullanılmaktadır. Panellerin dış yüzeyleri pvc kaplı ( veya antistatik boyalı ) DKP saç, iç yüzeyler ise 304 kalite paslanmaz çelik sactan yapılmaktadır. Paneller profilllere özel vidalarla bağlanmakta, panel ve profil arasına da neopren sızdırmazlık contaları konmaktadır. Ek yerlerine de sıvı silikon tatbik edilerek pürüzsüz bir yüzey temin edilmektedir.

Kabin üzerinde kaba filtre, torba filtre, vantilatör ve aspiratör gibi elemanların kontrol ve bakımlarını yapabilmek için menteşeli kapılar, ısıtıcı, soğutucu, nemlendirici, ısı geri kazanım cihazları ve fanların gözle kontrolünü yapabilmek için ise gözetleme camları ve dahili aydınlatma armatürleri kullanılmaktadır.

Plug tipi fanlar ise hava debisi-basınç karakteristiğine bağlı olarak direkt akuple veya kayış-kasnak tahrikli olarak uygulanmaktadır. Fan hücresi gövde dışına monte edilmiş bir pako şalter ve kumandalı hermetik bir armatür ile aydınlatılmaktadır.

Fan ve motorlara uygun frekans konvertörleri istendiği taktirde ayrı olarak uygulanmaktadır.

Filtreler:	Hijyenik klima santrallerimizde filtre yerleşimleri ve filtre seçimleri DIN 1 94614'e uygun olarak yapılmaktadır. Bu standarta göre kaba filtreler cihazın hava giriş tarafına, hassas torba filtreler ise fanın basma tarafına yerleştirilmektedir. Kullanılan filtreleri şu şekilde tasnif edebiliriz
Panel filtreler:	G4 ve G5 sınıfında olan panel filtreler düz veya "V" olarak yerleştirilmektedirler. Kızaklara sürgülü olarak yerleştirilen filtreler açılabilir yan kapakları vasıtasıyla değiştirilebilmektedirler. Kaba filtreler, hijyenik klima santralinin emiş tarafına monte edilirler.
Zig-zag filtreler:	Bu filtreler de G4 sınıfında olup kaba filtre olarak emiş tarafına yerleştirilirler. Bu filtreler de kızaklara monte edilirler ve santral içinde çok az yer işgal ederler.
Torba filtreler:	Torba filtreler çok geniş bir uygulama alanına sahiptirler. G4, F5, F6, F7, F8 ve F9 sınıfındaki filtreleri torba filtre olarak değerlendirebiliriz. G4 ve F5 sınıfı dışındaki torba filtreler, hassas filtreler olarak vantilatörün üfleme tarafına yerleştirilebilirler. Torba filtreler özel paneller üzerine klipsler ile monte edildikleri için önlerinde servis için bir plenum hücre bulunmalıdır.
Hepa filtreler:	Hepa filtrelerin DIN 1946/4' e göre vantilatörün üfleme tarafına ve hizmet ettiği mahalin içine yerleştirilmesi gerekmektedir.

Isıtma ve Soğutma Bataryaları

Isıtma ve soğutma bataryaları elektrolitik bakır boruların yüzeylerinin alüminyum kanatçıklarla genişletilmesiyle elde edilmiş ısı transfer elemanlarıdır. Bataryalar, üretim sonrasında 20 bar kaçak testine tabi tutulmaktadır. Bataryaların çerçevesi galvanizli sacdan yapılmıştır. Kızaklar üzerine monte edilmiş bataryalara yan kapağın sökülmesi ile kolayca müdahale edilebilir.

Soğutma bataryalarında terleme tavası ve damla tutucu kullanılmaktadır. Donma riski olmayan yerlerde kullanılacak santrallerde ısıtma ve soğutma bataryaları tek kabin içine yerleştirilmektedir. Ancak donma riski olan bölgelerde 600 mm genişliğinde bir plenum hücre yerleştirilmektedir. Bu plenum hücre donma termostatının montajını da kolaylaştırmaktadır.

Nemlendiriciler

DIN 1964/4, sulu nemlendiricilerde su zerrelerinin hava tarafından taşınmasına müsaade etmemektedir. Bu nedenle hijyenik klima santrallerimizde klasik hava yıkayıcı tipi nemlendiriciler yerine mat tipi nemlendiriciler veya buharlı nemlendiriciler kullanılmaktadır.

Mat tipi nemlendiricilerde işlem buharlaşma vasıtasıyla yapılmaktadır. Damlacık taşınmadığı için sağlığa karşı tehlikeli durumlar oluşturulmamaktadır. DIN 1946/4' ün gerekleri de yerine getirilmektedir. Mat tipi nemlendiricilerin boyları 600 ila 900 mm arasındadır. Ancak bu nemlendiricilerin çıkış taraflarına bakım ve servis kolaylığı için 600 mm boyunda plenum hücre konulabilir.

Buharlı nemlendiriciler ise, buharı kendi üretenler veya mevcut buharı kullananlar şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Eğer klimatize edilecek mahalde yeterli miktarda buhar mevcut ise bu buhar içindeki kondens su ayrılarak kuru buhar halinde klimatize havaya püskürtülmek suretiyle nemlendirme gerçekleştirilmektedir. Buhar püskürtme nozuluna monte edilen bir 2 yollu motorlu vana ile de istenen bağıl nem seviyesi oransal veya iki konumlu olarak kontrol edilmektedir. Buharlı nemlendiricilerin boyları, istenen verim ve hava şartlarına bağlı olarak 600 mm ila 1200 mm arasında değişmektedir.

Buhar bulunmayan yerlerde ise elektrodlar vasıtasıyla suyu buharlaştırarak kendi buharını üreten buharlı nemlendiriciler kullanılabilir.

Susturucular

Hijyenik klima santrallerimizde susturucular, vantilatörden sonra, torba fiitreden önce konulmaktadır. Aspiratör susturucuları ise hemen aspiratörden önce konulmaktadır. Aspiratör susturucuları aspiratör kabinine doğrudan bağlanabilirler. Ancak radyal vantilatörlü uygulamalarda, havanın uygun olarak dağıtılabilmesi için vantilatör ile susturucu arasına 600 mm boyunda deflektörlü bir plenum hücre yerleştirilmektedir. Plug fanların kullanıldığı durumlarda ilave plenuma gerek yoktur. Deflektör vantilatör kabini içine yerleştirilebilmektedir.

Susturucu iç yüzeyleri, kabinin diğer kısımlarıyla homojenlik temin edecek tarzda paslanmaz çelik veya galvaniz sacdan imal edilmektedir. Susturucu boyları 900mm, 1200mm, 1500mm ve 1800mm olarak imal edilmektedir.

Isı Geri Kazanım

Hijyenik klima santrallerimizde çift bataryalı ve plakalı ısı geri kazanım cihazları kullanılmaktadır. Isı geri kazanım tekerlekleri belirli bir oranda egzost havası ( by-pass ) içerdiği için hijyenik klima santrallerimizde kullanılmamaktadır.

Çift bataryalı ısı geri kazanım sistemleri, iki adet kanatlı borulu ısı eşanjöründen birinin egzost ünitesine, diğerinin de taze hava ünitesinin girişine konması ile yapılmaktadır. Bir pompa vasıtasıyla ısı, taşıyıcı akışkan bataryalar içinden sirküle ettirilmektedir. Egzost ünitesinden geçen akışkanın ısınması ile kazanılan ısı, eşanjör vasıtasıyla taze havanın ısıtılmasında kullanılmaktadır. Dış hava sıcaklığının O°C'nin üzerinde olduğu yerlerde ısı taşıyıcı akışkan olarak su kullanılabilir. Ancak dış hava sıcaklığının O°C'nin altında olduğu durumlarda, donma riskini yok etmek için belirli oranlarda %40' a kadar etilen glikollü karışımlar kullanılabilir. Isı taşıyıcı akışkanın, ısı geri kazanım bataryasındaki taze hava çıkış sıcaklığının O°C' nin altında olması durumunda egzost havası, ısı geri kazanım bataryasının hava ile temas eden yüzeylerinde buzlanmaya mani olmak için otomatik defrost sistemi ile birlikte kullanılmaktadır. Egzost tarafındaki ısı geri kazanım bataryasında yüzey yoğuşması riski varsa kondens kabı kullanılmaktadır. Ayrıca 2,5 m/s' den fazla alın hava hızlarında da damla tutucu kullanılmaktadır.

Plakalı ısı geri kazanım sistemleri %70'e varan verimleri ile çift serpantinli sistemlerden daha fazla ısı geri kazanımı sağlarlar. Ancak plakalı ısı geri kazanım sistemlerini klima santrallerinde uygulayabilmek için tek katlı klasik santraller yerine iki katlı klima santralleri kullanılmaktadır. Plakalı ısı geri kazanım sistemlerinde dış havanın O°C 'nin altında olması durumunda eşanjörün egzost havası tarafındaki yüzeylerde buzlanma neticesi tıkanma riski olduğundan alın ve by-pass damperi olan plakalı eşanjörler kullanılır. Bu durumda kullanılan damperleri tahrik edecek bir adet iki konumlu servomotor, diferansiyel basınç şalterlerinden tıkanma nedeniyle basınç kaybı artışı sinyali alınca, alın damperini kapatıp by-pass'ı açarak buzun erimesini sağlamaktadır. Basınç kaybı normale dönünce damperler servomotor vasıtasıyla eski konumlarına dönmektedirler.

Elektrik Motorları

Hijyenik klima santrallerimizde 1P55 koruma sınıflı trifaze, sincap kafesli, asenkron elektrik motorları kullanılmaktadır. Genelde kullanılan motorlar tek hızlı olup özel talep üzerine çift hızlı motorlar da kullanılmaktadır. Radyal fanlar, kayış-kasnak sistemi ile tahrik edilmektedir. Elektrik motorları gerdirme tertibatlı özel motor kaidesi üzerine yerleştirilmiştir. Radyal fanlar talebe bağlı olarak kabin içine değişik üfleme konumlarında yerleştirilmektedirler.

Hijyenik klima santrallerimizde AMCA ve EUROVENT sertifikalı çift emişli radyal fanlar veya plug fanlar kullanılmaktadır. Yüzeyinde toz tutma özelliği çok düşük olduğu için direkt akupleli veya kayış-kasnak tahrikli plug fanlar tercih edilmektedir. Ancak talep paralelinde geriye eğik kanatlı veya öne eğik sık kanatlı çift emişli, kayış-kasnak tahrikli fanlar da kullanılmaktadır.